شرایط اقتصادی و تعدیل نیرو در بسیاری از شرکت‌ها باعث شده که افراد به فکر به دست آوردن درآمد از طریق بیمه باشند. اینکه بدانید چگونه و از چه طریقی اقدام به دریافت حقوق بیکاری کنید، می‌تواند برای شما مفید باشد و مسیری که قرار است بروید را کوتاه‌تر کند.
در این مقاله قصد داریم تا درباره بیمه بیکاری صحبت کنیم و شما را از بایدها و نبایدهای آن باخبر کنیم. اما قبل از اینکه بدانید چگونه سراغ دریافت بیمه بیکاری بروید، باید درباره خود این بیمه بدانید و بدانید که بیمه بیکاری چیست.
بیمه بیکاری چیست؟
در قانون بیمه و وزارت کار، شخص بیکار کسی است که به صورت ناخواسته و بدون اراده از کار خود بیکار شده باشد و در حال حاضر آماده‌ی کار باشد. قانون بیمه می‌گوید که، اگر فرد به دلیل موارد مختلف مانند بلایای طبیعی از کار خود بیکار شده باشد به عنوان بیکار موقت شناخته می‌شود و این شخص مشمول دریافت بیمه بیکاری می‌شود.
در واقع باید بگوییم، کسی که به میل و اراده خود اقدام به ترک کار کرده است، به هیچ عنوان بیکار موقت شناخته نمی‌شود و این فرد مشمول دریافت بیمه بیکاری نمی‌شود.
تشخیص اینکه فرد با اراده خود کار را ترک باشد و یا اینکه بدون اراده از کار بیکار شده باشد را، تیمی متشکل از نمایندگان اداره کار و سازمان تامین اجتماعی برعهده دارند. این تیم به بررسی روند بیکاری فرد می‌پردازند و صلاحیت او را برای دریافت بیمه بیکاری بررسی می‌کنند.
بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
همان‌طور که عنوان کردیم، بیمه بیکاری به همه افراد تعلق نمی‌گیرد و باید و نبایدهایی در این زمینه وجود دارد و این بایدها و نبایدها هستند، که افراد را برای دریافت بیمه بیکاری متمایز می‌کنند. افرادی که بر اساس قوانین می‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند به شرح زیر می‌باشند:
- افرادی که بدون اراده خود از کار بیکار شده باشند.
- افرادی که حداقل ۶ ماه سابقه بیمه تامین اجتماعی داشته باشند.
- تابعیت کشورهای دیگر را نداشته باشند و تابعیت آنها ایرانی باشد.
- مستمری بگیر و بازنشسته نباشند.
- قرارداد یک ساله برای کار داشته باشند.
- حق بیمه آنها برای یک سال پرداخت شده باشد.
- صاحبان کسب و کار و مشاغل آزاد که به صورت اختیاری بیمه شدند، نباشند.
- فردی که بر اثر حوادثی مانند آتش‌سوزی، سیل و یا زلزله بیکار شده باشد.
- کارگران فصلی که در میانه فصل از کار اخراج شوند.
- سربازی که قبل از سرباز شدن مشغول به کار بوده و بعد از اتمام سربازی، کارفرما از قبول آن خودداری کند.
در واقع کلیه کارگران مشمول قانون تأمین اجتماعی و قانون کار به جز افراد بازنشسته و از کار افتاده، اتباع خارجی و همچنین کسانی که بیمه اختیاری دارند، مشمول بیمه بیکاری می‌شوند.
آیا بیمه بیکاری جزء سابقه محسوب می‌شود؟
اما با توجه به اینکه این بیمه در صورتی دریافت می‌شود که فرد بیکار باشد، ممکن است سوال برای افراد مشمول پیش بیاید که این بیمه بر روی سابقه بیمه آنها برای بازنشستگی تاثیر دارد یا خیر؟
در این باره قوانین عنوان می‌کند که مدت زمان دریافت بیمه بیکاری جزء سابقه بیمه فرد به شمار می‌آید و در صورت اتمام آن و مشغول به کار شدن، می‌توانید روی مدت زمان دریافت آن برای بازنشستگی حساب کنید. بنابراین اصلا در این مورد جای نگرانی نیست.
چطور بیمه بیکاری را دریافت کنیم؟
برای دریافت بیمه بیکاری، مشمولان باید حداکثر ٣٠ روز از تاریخ بیکاری موضوع را به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی اطلاع دهند و بیکاری خود را که به صورت غیر ارادی صورت گرفته است را عنوان کنند.
در صورتی که این اعلام تا ۳۰ روز صورت نپذیرد، باید بعد از آن با عذر موجه این درخواست را به مراجع مربوطه ارجاع دهند و برای بیمه بیکاری اقدام کنند. قبل از اینکه مستحق دریافت بیمه شوید، اداره کار و بیمه شما را برای کارهایی با توجه به توانایی‌ها و مهارتی که دارید، معرفی می‌کنند و در صورتی که استخدام شما در آن مشاغل نیز محقق نشود، بیمه بیکاری به شما تعلق می‌گیرد.
مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟
بر طبق قوانین مشخص و تصویب شده، میزان پرداختی بیمه بیکاری ۵۵٪ متوسط دستمزد و یا حقوق فرد بیمه شده می‌باشد. این میزان برای افراد متاهل و سرپرست خانواده و به ازای هر یک نفر که سرپرستی آن را برعهده دارند، ۱۰٪ اضافه می‌شود. این در حالی است که این پرداختی به هیچ عنوان نباید از حداقل دستمزد تعیین شده کمتر باشد. یعنی به عنوان مثال، اگر حقوق اداره کار در سال ۹۹ به میزان یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است، فرد نباید کمتر از این مقدار را دریافت کند.
شرط دیگر در مورد دریافت بیمه بیکاری این است که فرد نباید بیشتر از ۸۰٪ حقوق خود دریافت کند. ممکن است فردی در شغل خود بیشتر از حداقل حقوق سال دریافت می‌کرده است و رقم آن به عنوان مثال ۶ میلیون تومان بوده است. بنابراین بیمه بیکاری که این فرد دریافت می‌کند، می‌تواند تا ۸۰٪ درصد این رقم باشد.
مبلغ بیمه بیکاری به شماره حساب افراد در بانک رفاه واریز می‌شود و به همین دلیل فرد باید در این بانک حساب داشته باشد. این مبلغ بین دهم و پانزدهم هر ماه به حساب فرد واریز می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای دریافت بیمه بیکاری
برای اینکه بتوانید روند دریافت بیمه بیکاری را عملی کنید باید مدارک زیر را به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی ببرید:
- اصل و کپی قرارداد یک سال آخر کار یا رای صادر شده
- عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)
- اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی
- اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی
- اصل و کپی کارت پایان خدمت (برای آقایان)
- پوشه روغنی (یک جلد)
- کپی صفحه اول دفترچه بیمه
- نامه عدم نیاز کارفرما
در نامه‌ای که کارفرما به شما می‌دهد باید عنوان شود که از تاریخ … نیازی به حضور فرد در رکت نیست. نکته مهم در مورد تاریخ این است که این تاریخ باید یک روز بعد از تاریخ پایان قرارداد شما در لیست بیمه باشد.
مدت بیمه بیکاری چقدر است؟
مدت بیمه بیکاری ارتباط مستقیمی با میزان سال پرداخت بیمه توسط او دارد. در حال حاضر کمترین مدت برای پرداخت بیمه ۶ ماه است و فرد با سابقه پرداخت بیمه ۶ ماه مشمول دریافت بیمه بیکاری می‌شود. بیشترین میزان نیز به ترتیب ۳۶ و ۵۰ ماه است.
جدول بیمه بیکاری و مدت زمان پرداخت آن
در جدول زیر می‌تواند مدت پرداخت بیمه بیکاری را بر اساس سابقه پرداخت بیمه مشاهده کنید:
|
سابقه پرداخت حق بیمه |
مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری برای متأهلین و یا مکلفین |
مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری برای مجردان |
| از شش ماه تا ۲۴ ماه کامل | ۱۲ ماه | ۶ |
| از ۲۵ ماه تا ۱۲۰ ماه | ۱۸ ماه | ۱۲ |
| از ۱۲۱ تا ۱۸۰ ماه | ۲۶ ماه | ۱۸ |
| از ۱۸۱ ماه تا ۲۴۰ ماه | ۳۶ ماه | ۲۶ |
| از ۲۴۱ ماه به بالا | ۵۰ ماه | ۳۶ |
چندبار می‌توان از بیمه بیکاری استفاده کرد؟
محدودیتی در دریافت بیمه بیکاری وجود ندارد. حداکثر مدت استفاده از بیمه بیکاری برای مجردان، ۳۶ ماه و برای متاهلین یا مکفلین، ۵۰ ماه است.
در چه شرایطی بیمه بیکاری قطع می‌شود؟
بیمه بیکاری در شرایطی قطع می‌شود. این شرایط به شرح زیر است:
- فرد مشمول مجدداً مشغول به کار شود.
- بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی خودداری کند.مشاغلی که به او پیشنهاد می‌شود را رد کند.
- بازنشسته و از کارافتاده تلقی شود.
- با دریافت بیمه مشخص شود که به کار اولی خود بازگشته است.
- فوت کند.
- مدت‌زمان قانونی دریافت بیمه بیکاری (که در جدول بالا آن را ذکر کردیم) به پایان برسد.
عیدی به بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که با دریافت بیمه بیکاری، عیدی نیز به آنها تعلق می‌گیرد. این تصور اشتباه است و افرادی که مشمول بیمه بیکاری می‌شوند، به هیچ عنوان شامل دریافت پاداش و عیدی نمی‌شوند.
در واقع دریافت پاداش و عیدی از طرف کارفرما صورت می‌پذیرد و بیمه بیکاری تنها تسهیلاتی از طرف سازمان تامین اجتماعی برای افرادی است که به ناچار و بدون اراده از کار بیکار شده‌اند.
امیدواریم که این مقاله توانسته باشد تمام سوالات شما در زمینه بیمه بیکاری و موارد مربوط به آن را پاسخ داده باشد. اگر سوالی دارید که در این مقاله درباره آن صحبتی نشده، می‌توانید در بخش نظرات بیان کنید تا به آن پاسخ دهیم.