نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۱
در سال ۱۴۰۰ با تصویب قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، تغییرات بسیار زیادی در مورد این مالیات پدید آمد. با تصویب این قانون جدید نرخ مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۱ طبق این قانون جدید محاسبه می‌شود. کسب‌وکارهایی که مشمول این قانون می‌شوند باید با شناخت دقیق قانون و نرخ مالیات سیستم شغلی خود را مطابق با قانون تنظیم کنند تا به مشکلات مالیاتی برخورد نکنند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر درباره جزئیات این قانون بدانیم.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات غیر مستقیم است. فروشنده کالا یا ارائه دهنده خدمات این مالیات را از خریدار دریافت کرده و به خزانه دولت واریز می‌کند. در واقع این مالیاتی است که مصرف‌کننده خدمات یا خریدار کالاها می‌پردازد. مالیات بر ارزش افزوده به تمام کالاها و خدماتی که در ازای دریافت پول در کشور معامله می‌شود، تعلق می‌گیرد و با انواع دیگر مالیات مانند مالیات بر درآمد متفاوت است و باید به طور جداگانه محاسبه شود.
تفاوت قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید و قدیمی
در سال ۱۳۸۷ شمسی کمیسیون اقتصادی مجلس قانونی برای مالیات بر ارزش افزوده تصویب کرد. از آنجایی که این قانون جدید بود، طبق روال تمام قوانین جدید ابتدا باید ۵ سال به صورت آزمایشی اجرا و سپس با برطرف شدن اشکالات احتمالی به قانون دائمی تبدیل می‌شد. این قانون ۱۳ سال به صورت آزمایشی در کشور اجرا شد تا در نهایت در تیر ماه سال ۱۴۰۰ با تغییرات بسیار به صورت قانون دائمی درآمد. شش ماه بعد یعنی در دی ماه ۱۴۰۰ قانون جدید یا دائمی مالیات در ارزش افزوده به اجرا درآمد. نرخ مالیات از ارزش افزوده سال ۱۴۰۱ نیز بر طبق همین قانون جدید محاسبه می‌شود.
یکی از تغییرات مهم قانون جدید نسبت به قانون قدیمی این است که، در این قانون نرخ عوارض و مالیات بر ارزش افزوده به صورت جداگانه در نظر گرفته نشده‌اند. به طور کل نرخ رسمی مالیات بر ارزش افزوده برای عموم کالاها در قانون جدید ۹ درصد است. البته در مورد کالاهای خاص ممکن است این نرخ بالاتر یا پایین‌تر باشد. در مورد واردات کالاهای اساسی مانند قند، شکر، برنج، دانه‌های روغنی، انواع روغن خام، گندم و گوشت قرمز نرخ مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۱ برابر با یک درصد تعیین شده است.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۱
واردات کالاهای ضروری مانند گندم، برنج و گوشت نرخ مالیاتی یک درصدی دارند. همچنین به واردات واکسن و داروهای کمیاب تنها دو درصد مالیات تعلق می‌گیرد. این در حالی است که برای کالاهای مضر مانند سیگار و نوشابه مالیات بیشتری پیش‌بینی شده است. سیگارهای تولید داخل ۲۵ درصد و به سیگارهای وارداتی ۶۵ درصد مالیات تعلق می‌گیرد. همچنین به کالاهایی که برای سلامتی مضر هستند، مانند نوشابه تولید داخل ۱۶ درصد و واردات آنها ۳۶ درصد مالیات تعلق می‌گیرد.
همچنین نرخ مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۱ برای کالاهای نفتی متفاوت است. انواع بنزین و سوخت هواپیما ۳۰ درصد مالیات خواهند داشت و نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره، گاز طبیعی و گاز مایع مشمول ۱۵ درصد مالیات هستند.
کالاهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده
طبق ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۱ عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر از پرداخت مالیات معاف است:
- محصولات کشاورزی فرآوری نشده
- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبورعسل و نوغان
- انواع کود، سم، بذر و نهال
- آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
- کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات
- کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه‌ها، مؤسـسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی
- کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود
- اموال غیر منقول
- انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توان‌بخشی و حمایتی
- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات‌های مستقیم
- خدمات بانکی و اعتباری بانک‌ها، مؤسسات و تعاونی‌های اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز و صندوق تعاون
- خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون‌شهری جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی
- فرش دستباف
- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی
- خوراک دام و طیور
- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه‌ها
- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی
همچنین طبق ماده ۱۳ این قانون کالاهایی که از راه‌های رسمی از کشور صادر می‌شوند، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نخواهند بود و مالیات‌هایی که بابت آنها پرداخت شده با ارائه برگه خروجی صادره توسط گمرک به فرد بازگردانده می‌شود.
نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
نحوه محاسبه نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۱ به این صورت است که مالیات بر اساس بهای کالا یا خدمات مندرج در صورت حساب محاسبه می‌شود. اگر صورت حساب وجود نداشته باشد یا فرد از ارائه آن خودداری کند و یا مشخص شود که ارزش کالا یا خدمات با ارزش محاسبه شده در صورت حساب تفاوت دارد، مالیات بر اساس قیمت روز کالا یا خدمات محاسبه می‌شود. در مورد کالاهای وارداتی هم مالیات بر اساس ارزش گمرکی کالا به‌علاوه حقوق ورودی مندرج در اوراق گمرکی محاسبه می‌شود.
اگر کارفرمایی هستید که کارمندان یا کارگرهایی دارید یا قصد دارید به‌عنوان کارمند در جای استخدام شوید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله کسورات حقوق و مزایا را مطالعه کنید.
سؤالات متداول در مورد مالیات بر ارزش افزوده
- آیا شرکت‌ها باید عوارض و مالیات را در محاسبات خود تفکیک کنند؟
خیر؛ طبق قانون جدید الزامی برای تفکیک نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۱ با عوارض وجود ندارد. در نتیجه شرکت‌ها می‌توانند تنها ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده را محاسبه و گزارش کنند.
- نرخ مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۱ برای تمام کالاها و خدمات ثابت است؟
به طور کل نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای بیشتر کالاها در کشور ۹ درصد است. اما برخی کالاها به‌عنوان کالای خاص در نظر گرفته شده و نرخ متفاوتی دارند. برای مثال کالاهای ضروری مانند برنج مالیات کمتری دارند و کالاهایی که برای سلامتی مضر هستند مالیات بیشتری دارند.
- آیا ممکن است خدمات هم از مالیات معاف شوند؟
برخی خدمات مانند خدمات چاپ و انتشار روزنامه و کتاب، خدمات درمانی و توان‌بخشی، خدمات بیمه‌ای و خدمات حمل‌ونقل درون‌شهری یا برون‌شهری از پرداخت مالیات معاف هستند.