حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی: هر آنچه باید درباره آن بدانید

قانون برای کارمندان و کارگران امکان بهره‌مندی از حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی را با در نظر گرفتن شرایط به خصوصی فراهم کرده است. به این ترتیب افراد می‌توانند در طول مدت خدمت خود نسبت به پرداخت مبلغ مشخصی به عنوان حق بیمه تأمین اجتماعی، در پایان خدمت از حقوق و دستمزد بازنشستگی برخوردار شوند. سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگ‌ترین ارائه دهنده خدمات بیمه در کشو به شمار می‌آید که در حال حاضر بیش از ۵ میلیون بازنشسته از آن مستمری دریافت می‌کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی نکات مهم در خصوص حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی بپردازیم.

نگاهی به مفهوم بازنشستگی تأمین اجتماعی از منظر قانون

یکی از مهم‌ترین قوانین تأمین اجتماعی برای کارمندان، مربوط به بحث بازنشستگی است. در ماده ۲ قانون تامین اجتماعی کشور به صراحت به این موضوع پرداخته شده است. به زبان ساده، بازنشستگی در حالت متعارف را می‌توان عدم اشتغال افراد به کار بعد از رسیدن به سن بازنشستگی دانست. در قانون برای مردان و زنان سن مشخصی برای بازنشستگی در نظر گرفته شده است که در ادامه بیشتر در این باره توضیح می‌دهیم. هر فردی که در طول دوره کاری خود، حق بیمه خود را به صورت کامل به بیمه تأمین اجتماعی پرداخت کرده باشد، مشمول دریافت مستمری بازنشستگی در پایان دوره خدمت خود می‌گردد.

شرایط بازنشستگی تأمین اجتماعی چیست؟

در قانون تأمین اجتماعی کشور، شرایط ویژه‌ای برای بهره‌مندی از حقوق بازنشستگی برای افراد در نظر گرفته شده است که عبارت‌اند از:

1. در ماه ۷۶ قانون ذکر شده است که رسیدن به سن ۶۰ سال برای مردان و ۵۵ سال برای زنان به منزله سن بازنشستگی به شمار می‌آید؛ مشروط بر آنکه در گذشته سابقه حداقل ۲۰ پرداخت حق بیمه را داشته باشند.
2. مردان و زنان به ترتیب با رسیدن به حداقل سن ۵۰ و ۴۵ سال، در صورتی که ۳۰ سال سابقه کار داشته باشند، می‌توانند بازنشسته شوند.
3. مشاغلی در قانون به عنوان مشاغل سخت و زیان آور شناخته می‌شوند. افراد هر بازه سنی مشروط بر آنکه ۲۰ سال مداوم یا ۲۵ سال به تناوب پرداخت حق بیمه داشته باشند، می‌توانند در این مشاغل بازنشسته شوند.
4. حداکثر سابقه بیمه قابل لحاظ شدن برای دریافت مستمری بازنشستگی، برابر ۳۵ سال است.
5. زنان با حداقل ۲۰ سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی و مشروط به رسیدن سن حداقل ۴۲ سال در صورتی که مشمول قانون کار باشند، می‌توانند برای بازنشستگی خود اقدام کنند.
6. به موجب قانون درخواست بازنشستگی تأمین اجتماعی باید صرفا از سوی بیمه‌گذار و به صورت کتبی خطاب به سازمان تأمین اجتماعی صورت بگیرد. بنابراین کارفرما نمی‌تواند درخواست بازنشستگی برای نیروی کار خود داشته باشد. تنها در صورتی که آقایان به سن ۶۵ و خانم‌ها به سن ۶۰ سال برسند و مدت ۵ سال از سن بازنشستگی آن سپری شده باشد، کارفرما می‌تواند درخواست بازنشستگی نیروی کار خود را خطاب به سازمان تأمین اجتماعی ارسال نماید.

حقوق بازنشستگی چگونه محاسبه می‌شود؟

برای محاسبه میزان حقوق بازنشستگی افراد از یک فرمول ریاضی نسبتا ساده استفاده می‌شود. به این ترتیب که متوسط دستمزد او محاسبه می‌شود. در ادامه این عدد ضرب در سنوات پرداخت بیمه می‌شود. نکته مهم این است که حداکثر سنوات پرداخت بیمه می‌تواند ۳۵ سال باشد. پس از آن باید عدد حاصل را به ۳۰ تقسیم نمود. به این ترتیب میزان مستمری بازنشستگی هر فرد تعیین می‌شود.

شاید این سؤال برای شما ایجاد شود که منظور از متوسط دستمزد چیست؟ دو سال پایانی خدمت بیمه‌گذار در این جا لحاظ می‌شود. به گونه‌ای که میزان دستمزد فرد در طول دو سال پایانی منتهی به بازنشستگی محاسبه شده و بر عدد ۲۴ تقسیم می‌شود. به این ترتیب متوسط دستمزد فرد به دست می‌آید. توجه داشته باشید که صرفا آن میزان حقوقی در این رابطه مد نظر قرار می‌گیرد که بیمه‌گذار مبلغ حق بیمه آن را پرداخت کرده باشد.

سازمان تأمین اجتماعی همچنین نسبت به نرخ رشد حقوق و حق بیمه پرداختی افراد در دو سال پایانی خدمت حساس است. چنانچه افزایش نامتعارفی در این مرحله رخ دهد، مبنای محاسبه میانگین دستمزد، از دو سال به پنج سال پایانی خدمت منتقل می‌شود. به این ترتیب به مبلغ منطقی و منصفانه حقوق در دوره بازنشستگی دست پیدا می‌کنند.

افزایش حقوق بازنشستگان از چه زمانی اعمال می‌شود؟

طی چندین سال گذشته افزایش حقوق بازنشستگان و زمان آن در ماه‌های اول سال بوده است و به این ترتیب، بازنشستگان در ماه اردیبهشت و یا پایان خرداد می‌توانند انتظار افزایش حقوق داشته باشند. میزان افزایش حقوق نیز در طی چندین سال گذشته ده درصد در نظر می‌شد که این رقم در دو سال گذشته و با توجه به تورم، به صورت سالانه اعلام می‌شود.

آیا حقوق بازنشستگان مشمول مالیات است؟

کارکنان در طول دوره فعالیت خود به ازای حقوق دریافتی در پایان هر ماه مالیات پرداخت می‌کنند. مالیات بر درآمد و میزان آن از سوی دولت به صورت سالانه تعیین تکلیف می‌شود. خبر خوب برای بازنشستگان آن است که مستمری بازنشستگی آن‌ها مشمول مالیات نمی‌شود.

کلام پایانی

در این مقاله به بحث و بررسی در ارتباط با حقوق بازنشستگی تأمین اجتماعی و قوانین مربوط به آن پرداختیم. برای بهره‌مندی از این بیمه لازم است که در طول دوره خدمت نسبت به پرداخت منظم حق بیمه اقدام کنید. توصیه مهم ما به شما این است که نسبت به بررسی سوابق بیمه‌ای خود در محیط کار حساس باشید. در محیط‌های کارگری متأسفانه برخی از کارفرمایان با سوء استفاده از عدم آگاهی کارگران نسبت به پرداخت حق بیمه آن‌ها کوتاهی می‌کنند. حل و فصل کردن این مشکل در آینده کار چندان راحتی نیست و نیاز به دوندگی‌های حقوقی و قضایی زیادی دارد.